6.2.3 ක්‍රියාකාරකම
රෆායල් සන්සියෝ(Raphael Sanzio)
- පුනර්ජීවන යුගයේ උච්චතම අවධිය එනම් පසු පුබුදු යුගයේ විසූ අති ශ්‍රේෂ්ට වූ චිත්‍ර ශිල්පියෙකු ලෙස අවිවාදයෙන්ම නම් කළ හැකිය. ලියනාඩෝ ඩාවින්සි සහ මයිකල් ආන්ජලෝගේ සමකාලීනයෙකි.
- 1483 දී උර්බිනෝ ප්‍රදේශයේ උපන් රෆායල් 1504 දී පුනර්ජීවනයේ කේන්ද්‍රස්ථානය වන ෆ්ලෝරන්ස් වෙත ලඟා වීමට පෙර පෙරුජිනෝගේ කලා ගාරය තුළ තම ශිල්පඤාණය වඩා වර්ධනය කර ගත්තේය .
- ඔහු ෆ්ලොරන්ස් වෙත පා තබන විට එනුවර සියලුම දෑ මිනිස් ශිෂ්ටාචාරයේ උච්චතම අවස්ථාව පෙනෙන මානයේ විය .ඒ වනවිටත් එහි වැසියන් ඩාවින්චි සහ මයිකල් ආන්ජලෝව කලා ලොව විශිෂ්ටයන් තනතුරෙහිලා සලකන්නට විය.
- ඔවුන් දෙදෙනාගේ ඇසුර තුළින් රෆායල් කලා කුසලතාවයෙන් සපිරි සුධීමතෙකු බවට පත්විය. වයස අවුරුදු විසිපහ පමණ වනවිට ඔහුගේ නිර්මාණ කුසලතාවය කොතරම් උච්චතම තත්වයකට පැමිණ තිබුනේද යත් නිර්මාණ කාර්යක් සඳහා II වෙනි ජුලියස් පාප්තුමා ඔහුව රෝමයට කැඳවීමට තරම් ඔහුගේ නිර්මාණ හැකියාව උසස් තත්වයකට පත්වී තිබුණි.
- රෆායල් රෝමයට පැමිණීම හේතුකොටගෙන වතිකානුවේ පාප්තුමාගේ මාළිගය ඔහුගේ තෙළිතුඩින් විචිත්‍රත්වයට පත් වූ අතර වර්තමානිකයින් විසින් වන්දනාමාන කරන ඔහුගේ චිත්‍ර සම්ප්‍රදායට අඩිතාලම වැටුනේද මේ අවදියේය.එම සිතුවම් තුළින් ද්විමාන තලයක් තුළ ත්‍රිමාණ වටකුරු රූප ඇඳීමේ ඔහු දැක්වූ කුසලතාවය මැනවින් ඉස්මතු වූ අතර එම අලේඛ්‍ය නිර්මාණ ඉතාලි පුනර්ජීවනයේ බිහිවූ අසමසම නිර්මාණ ලෙස සැලකේ .
- ඔහුගේ අතින් සිතුවම් වූ ප්‍රකට තේමාවක් ලෙස මැඩෝනා සිතුවම් හැඳින්විය හැකි අතර ඔහුගේ චිත්‍ර තුළ ස්ත්‍රී පුරුෂයන් සහ දරුවන් නිරූපනය වුයේ පිරුණු ජීවින් ලෙසය.එතුලින් නිරෝගී මානුෂිකත්වය හැමවිටම පිළිබිඹු විය .මැඩෝනා සිතුවම් තුළින් නරඹන්නා තුළ විචිත්‍රවත් වූ ලාලසාවක් ඇතිකිරීමට තරම් රෆායල් සමත් විය .මේ අන්දමින් හිසේ සිට දෙපතුල දක්වා ඔහු රැකගත් ජීවී ගුණය ඩාවින්චි පවා සපුරා නොගත් බව ඇතැම් විචාරකයන්ගේ අදහසයි.
- ‘ඇතන්ස් ගුරුකුලය’නැමති සිතුවම රෆායල් ගේ කලා දිවිය තුළ නිර්මාණය වුන අති දැවැන්ත නිර්මාණයක් වන අතර කලාත්මක අතින් අසමසම කෘතියකි .ප්ලේටෝ සහ ඇරිස්ටෝටල් ප්‍රමුඛ මහා දාර්ශනිකයින් මෙමගින් නිරූපිතය .මහා පරිමාණ වස්තුවිද්‍යා පරිසරයක් සහිත මෙම චිත්‍රය චිත්‍ර කලාව තුළ පර්යාවලෝකන භාවිතාව විශිෂ්ට අන්දමින් යොදා ගත අවස්ථාවක් ලෙස සැලකිය හැකිය .
- රෆායල්ගේ ඉතා කෙටි ජීවිතය අධික වැඩ සහ වෙහෙස විසින් සොරාගන්නා ලදුව අවුරුදු 37 කට තම ජීවන ගමන අවසන් කරන විට ඔහුගෙන් චිත්‍ර කලාවට සදා අමරණීය මෙහෙයක් ඉටුවී තිබුණි .ඔහුගේ මෘත ශරීරය පැරණි රෝමයේ ජාතික වීරයින්ගේ මෘත ශරීර මිහිදන් කිරීම සඳහා වෙන් කරන ස්ථානයක මිහිදන් වුවද ඔහුගේ නිර්මාණ අද ද කලා රසිකයන්ගේ හදවත් තුළ සදා අනුස්මරණීය වී අවසානය .
රෆායල්ගේ සිතුවම්
- ඇතැන්ස්හි ගුරුකුලය රෆායල් විසින් නිර්මාණය කරන ලද විශිෂ්ට බිතු සිතුවමක් වේ.
- මෙය රෝමයේ ස්ටැන්සා ඩෙලා සිගන්චුරා (Stanza della Segnatura) නැමැති ගොඩනැඟිලි බිත්තියකප්‍රෙස්කෝ බුවනෝ ශිල්ප ක්‍රමයට නිර්මාණය කරන ලද්දකි.
- වාස්තු විද්‍යාත්මක අවකාශය මත රූප සම්පිණ්ඩනය කිරීම පිළිබඳ දක්වා ඇති කුසලතාව සහ ප්‍රතිභාව නිර්මාණකරණයේ අග්‍ර ඵලයක් ලෙසට විචාරකයෝ හඳුන්වති.
- චිත්‍රයෙන් දැක්වෙන්නේ පැරණි ගීක දාර්ශනික ඇතන්ස් ගුරුකුලය යි. සිතුවම මධ්‍යයේ ඇරිස්ටෝටල් හා ප්ලේටෝ යන දාර්ශනිකයන් ය. සෙසු දාර්ශනිකයන් ද වාද විවාදවල පැටලි සිටින අයුරුපෙන්නුම් කරයි.
- මෙම දාර්ශනික ලෝකය ක්‍රියාකාරී මානව රූප සම්පිණ්ඩනය මගින් ඉදිරිපත් කර තිබීම මෙම සිතුවමේ දැකිය හැකි විශේෂතාවකි.
- දුඹුරු වර්ණයේවිවිධ ප්‍රභේද, අඳුරු කහ වර්ණවල විවිධ ප්‍රභේද, රඹ සහ සුදු ආදී වර්ණයන් සිතුවම සඳහා භාවිත කර ඇත.
මැඩෝනා චිත්‍ර
- රෆායල්ගේ නිර්මාණ අතර ප්‍රකට තේමාවක් වූයේ මැඩෝනා හෙවත් කන්‍යා මරියතුමිය හා ජේසූ බිළිඳා දැක්වෙන නිර්මාණයෝ ය.
- පුනරුද යුගයේ වෙනත් චිත්‍ර ශිල්පීන් නිර්මාණය කළ මැඩෝනා චිත්‍රවලට වඩා රෆායල් විසින් නිර්මාණය කරන ලද මැඩෝනා චිත්‍ර සුවිශේෂී නිර්මාණ ලෙස සැලකේ.
- මෙම සිතුවම් තෙල් සායම් මාධ්‍යයෙන් කැන්වසය මත නිර්මාණය කර ඇත.
- ත්‍රිකෝණාකාර ආකෘතියක් මත හැඟීම් දනවනසුළු ප්‍රකාශනයන් සහිතව රූප පිහිටවීම මෙම චිත්‍රවල විශේෂතාවකි.
- ත්‍රිමාන ලක්ෂණ සහිත වර්ණ භාවිතය මෙන් ම ප්‍රභාමණ්ඩලය හෙවත් හෙලෝව නිරූපණය නොකිරීම ද නිර්මාණයන්හි දැකිය හැකි ලක්ෂණයන් ය.
- පර්යාලෝක ලක්ෂණ සහිත භූමි දර්ශනයක ගහකොළ මල් සහිත සෑබෑ පිටිසර ගැමි පසුබිමක සාමාන්‍ය ගැහැනියක ලෙසරූපණය කීරීම මෙම නිර්මාණයේ සුවිශේෂත්වයකි.
- මරියතුමිය පිරුණු ශරීරයෙන් හා මෘදු සොම්නස් හා සෙනෙහසින් පිරුණු මුහුණකින් යුතු හැඟීම් ප්‍රකාශනය සහිතව ඉදිරිපත් කිරීමට ශිල්පියා උත්සාහ ගෙන ඇත.
- ලී පුවරුවක් මත තෙල් සායම් මාධ්‍යයෙන් නිමකර ඇත.
- වියානාවල කලා කෞතුකාගාරයේ මෙම සිතුවම ප්‍රදර්ශනයට තබා ඇත.
මැඩෝනා ඩෙලා සේදියා (Madonna Della Sedia)
- කවාකාර තලයක් මත ඇඳ ඇති මෙම සිතුවමෙන් මරිය මව්තුමියට තුරු`ඵ වී සිටින ජේසු බිළිඳාත් ඒ දෙස බලා සිටින ශාන්ත ජෝන් බැප්ටිස් ළදරුවාත් නිරූපණය වේ.
- රූප ත්‍රිත්වය සමීප දර්ශනයක් ලෙස එක තලයක් තුළ සංරචනය කර ඇත.
- මානව දේහයේ කායික සුන්දරත්වය මෙන් ම වස්ත්‍රවල විස්තරාත්මක ලක්ෂණ මැන්වින් නිරුපණය කර ඇත.
- මරිය මව්තුමියගේ කරුණාවන්ත බව හා සෙනෙහස මෙන්ම ළදරුවන්ගේ සුරතල් මොළකැටි හා පුෂ්ටිමත් ලක්ෂණ තාත්විකවාදී ස්වරූපයෙන් දැක්වීමට ශිල්පියා සමත් වී ඇත.
- රෆායල්ගේ අනෙකුත් මැඩෝනා චිත්‍රවල දැක්වෙන විස්තරාත්මක පසුබිම් භූමි දර්ශන වෙනුවට මෙම සිතුවමේ පසුබිම, ගැඹුර නිරූපණය නොවන ලෙස අඳුරු වර්ණයකින් දක්වා ඇත
ඇගයීම: 6.2.3 රෆායල් ශිල්පියාගේ නිර්මාණ
පහත ඇති නිර්මාණ හඳුනාගෙන දී ඇති උපමාතෘකා ඔස්සේ කෙටි හැඳින්වීමක් කරන්න .
1.
- හඳුනාගත්බව-............................................................................................
- ශිල්පියා -......................................................................................................
- ස්ථානය -.....................................................................................................
- ශිල්ප ක්‍රමය - ...............................................................................................
- වර්ණ භාවිතය -...........................................................................................
- ශිල්පීය කුසලතාවය -....................................................................................
- හඳුනාගත්බව-............................................................................................
- ශිල්පියා -......................................................................................................
- ස්ථානය -.....................................................................................................
- ශිල්ප ක්‍රමය - ...............................................................................................
- වර්ණ භාවිතය -...........................................................................................
- ශිල්පීය කුසලතාවය -.....................................................................................
3.
- හඳුනාගත්බව-............................................................................................
- ශිල්පියා -......................................................................................................
- ස්ථානය -.....................................................................................................
- ශිල්ප ක්‍රමය - ...............................................................................................
- වර්ණ භාවිතය -...........................................................................................
- ශිල්පීය කුසලතාවය -.....................................................................................
